ในบันทึกนี้ ชื่อ ชนิดของพันธุ์ไม้เป็นแค่การเปรียบเทียบกับข้อมูลในเวปต่างๆ ไม่ได้รับการยืนยันจากผู้เชี่ยวชาญแต่อย่างใด
Orchidaceae
The Orchidaceae family encompasses about 6–11% of all species of seed plants.The largest genera are Bulbophyllum (2,000 species), Epidendrum (1,500 species), Dendrobium (1,400 species) and Pleurothallis(1,000 species). It also includes Vanilla (the genus of the vanilla plant), the type genus Orchis, and many commonly cultivated plants such as Phalaenopsis and Cattleya. Moreover, since the introduction of tropical species into cultivation in the 19th century, horticulturistshave produced more than 100,000 hybridsand cultivars.
กล้วยไม้จัดอยู่ในกลุ่มพืชใบเลี้ยงเดี่ยว อยู่ในวงศ์ Orchidaceae สามารถแบ่งตามลักษณะการเติบโตได้ดังนี้กล้วยไม้อากาศ (Epiphyte) คือ กล้วยไม้ที่เกาะหรืออิงอาศัยอยู่บนต้นไม้อื่น โดยมีรากเกาะอยู่กับกิ่งไม้หรือลำต้น
กล้วยไม้ดิน (Terrestrial) คือ กล้วยไม้ที่ขึ้นอยู่ตามพื้นดินที่ปกคลุมด้วยอินทรีย์วัตถุ
วงศ์ย่อยต่าง ๆ ของกล้วยไม้ ได้แก่Apostasioideae Rchb. f. เป็นกลุ่มไม้ที่เติบโตบนพื้นดินในป่า มี 2 สกุล คือ Apostasia และ Neuwiedia
Cypripedioideae Lindley เป็นกลุ่มไม้ที่เกิดบนพื้นดิน โขดหิน และบนซากอินทรีย์วัตถุ มี 4 สกุล คือ Cypripedium, Paphiopedilum(สกุลรองเท้านารี) , Phragmipedium และ Selenipedium
Spiranthoideae Dressler ไม่พบกล้วยไม้ไทย และลูกผสมไทยที่เกิดในวงศ์ย่อยนี้
กล้วยไม้ที่อุ้มผาง
Porpax thaithongiae Suddee, Promm. & Watthana
“เอื้องรังนกไทยทอง” สวยงามแปลกตา พรรณไม้ชนิดใหม่ของโลก พบแห่งเดียวที่ดอยหัวหมด อุ้มผาง
Epiphyte, sympodial; pseudobulbs subglobose, compressed, clustered on rhizome, covered with white reticulate. Leaves 2, arising from base of pseudobulb, elliptic to oblong, 1.3 - 1.5 cm wide, 1.5 - 2 cm long, apex acute. Inflorescence arising from terminal of young shoot, 1- to 2-flowered, bract distinct. Flowers ca. 1 cm across, red; sepals tubular, separated 3-lobed at apex, glabrous; petals ovate, apex semi-serrate; lip ovate, margin wawy, 3 keels on the middle from base to apex.
กล้วยไม้อิงอาศัย เจริญแบบแตกกอ ลูกล้วยกลมแบนขึ้นชิดกัน ปกคลุมด้วยเนื้อเยือสีขาวคล้ายร่างแห ใบจำนวน 2 ใบ ออกด้านข้างลำลูกกล้วย แผ่นใบรูปรีถึงรูปขอบขนาน กว้าง 1.3-1.5 ซม. ยาว 1.5-2 ซม. ปลายใบแหลม ช่อดอก ออกที่ปลายยอดอ่อนโคนลำลูกกล้วย จำนวน 1-2 ดอก ใบประดับเห็นชัดเจน ดอก บานเต็มที่กว้างประมาณ 1 ซม. สีแดงเข้ม กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอด ตั้งแต่โคนเกือบถึงปลายกลีบคล้ายรูประฆัง ปลายแยกเป็น 3 พู ผิวกลีบเรียบ กลีบดอกรูปไข่ ปลายกลีบหยักย่น กลีบปากเป็นรูปไข่ ขอบกลีบจักเป็นครุย กลางกลีบมีสัน 3 สัน จากโคนถึงปลายกลีบ
สกุลหวาย (Dendrobium; /เดน-โดร-เบียม/) เป็นสกุลหนึ่งของพืชวงศ์กล้วยไม้ ตั้งขึ้นเมื่อ ค.ศ. 1779 โดย Peter Olof Swartz ชาวสวีเดน มาจากรากศัพท์ภาษากรีก คือ "dendron" (ต้นไม้) และ "bios" (ชีวิต) หมายถึงสิ่งมีชีวิตที่อาศัยบนต้นไม้อื่น ทั่วโลกพบกล้วยไม้ที่อยู่ในสกุลนี้ถึง 900 ชนิด ในไทยพบ 184 ชนิด
เอื้องมะต่อม
dedrobium gregulus
Dendrobium gregulus occurs endemically in western and northern Thailand. They grows usually on branches of trees in rare, deciduous mountain forests, at heights of 1100-1250 m.
It is a miniature sized, cool growing epiphyte, which reaching a height of 4-7 cm, with densly clustered, tiny, round, 1 cm long pseudobulbs enveloped by onion-like sheaths and carrying several deciduous at flowering leaves.
The Crowded Dendrobium blooms in the winter on a 1.2 to 2.4" (3 to 6 cm) long, 4 to 6 flowered inflorescence arising from the apex of leafless stems. The flowers are 1.5 cm in diameter. The flakes of both whorls are light sulfur yellow. The inner whorl flakes are simple. The ridge has no clear side plots, is curved, wavy along the edges and has a wide, dark yellow thickening at the apex. On the sides at the base it has red and purple veining.
The Variable Maxillaria
(Maxillaria variabilis)
The flowers of this species are rather long-lasting and the plants bloom continuously throughout the year, flowering from the base of the pseudobulb. Its species name, variabilis, is derived from the Latin word, which means ‘variable’ or ‘changeable’, in reference to its flowers that can bloom in a variety of colours. Depending on the particular individual or cultivar, the flowers can be white, yellow, dark orange, greenish-yellow, dark red or red-brown. The flowers are known to have a floral or musky scent.
Maxillaria is considered to be one of the largest genera of the New World orchids, with over 650 species. They have flowers ranging from various colours and sizes, from the little flowers of Maxillaria variabilis, about 1-1.5cm in diameter to the larger 5cm flowers of Maxillaria perryae. Come check out the variable maxillaria at Lost World in Cloud Forest.
เอื้องสายน้ำผึ้งเอื้องสายเหลือง เอื้องสายประสาท
Dendrobium primulinum Lindl.
กล้วยไม้อิงอาศัย ลำต้นยาวรูปแท่งดินสอกลม เส้นผ่าน ศูนย์กลาง 0.8-1.3 ซม. ยาว 40-80 ซม. ห้อยลง ใบ รูปรีแกม ขอบขนาน กว้าง 3 ซม. ยาว 10-12 ซม. ทิ้งใบเมื่อผลิดอก ดอก ออกตามข้อตลอดความยาวต้น กลีบเลี้ยงและกลีบดอก สีชมพูเข้ม กลีบปากแผ่มนเกือบกลมสีเหลืองอ่อน มีขนนุ่ม ขอบกลีบ หยักละเอียด ดอกบานเต็มที่กว้าง 4.5 ซม. มีกลิ่นหอม พบตามป่าผลัดใบถึงป่าดิบเขา ที่ระดับความสูง 700-1,600 เมตร ทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ออกดอกช่วงเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม
เอื้องเข็มม่วงหรือเอื้องขี้ครั่ง
Ascocentrum ampullaceum
เป็นกล้วยไม้ในสกุลเข็ม ใบ รูปขอบขนาน ออกเรียงสลับระนาบ แผ่นใบแข็งหนา พับขึ้นเป็นร่อง ดอกเป็นช่อตั้งขึ้น 20-30 ดอก กลีบดอกสีม่วง กลีบปากเล็กแคบ สีเหลืองนวล มีปื้นสีม่วงจางๆ ตรงกลาง ดอกขนาด 1.5-2 เซนติเมตร สั้นกว่าใบ ออกดอกช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนพฤษภาคม ในประเทศไทยพบที่แม่ฮ่องสอน ตากและกาญจนบุรี
Vanda ampullacea is a perennial epiphytic orchid found in southeast Asia from Nepal to China (southern Yunnan) and India, including the eastern Himalayas. It has had various classifications, initially called Aerides ampullacea by William Roxburgh when it was first described in 1814.[2] It was most recently reclassified in 2012 during a taxonomic revision of Vanda.[3] In 1868, one if its cultivars received a First Class Certificate from the Royal Horticultural Society.[2
เอื้องเงิน
Dendrobium draconis
เอื้องเงิน หรือ เอื้องตึง เอื้องงุม เป็นกล้วยไม้ที่ลำต้นเจริญทางด้านข้าง ดอกเดี่ยวหรือเป็นช่อดอกแบบกระจุก ดอกสีขาวเป็นมัน กลีบเลี้ยงสีเหลืองหรือสีแดงขอบกลีบบิดเป็นคลื่น ออกดอกช่วงเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม ในไทยพบได้ทุกภาค ยกเว้นภาคใต้ เช่น ที่ เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน เลย สกลนครเพชรบูรณ์ สระแก้ว กาญจนบุรี
Dendrobium draconis is accepted species in the family Orchidaceae subfamily: Epidendroideae, tribe: Dendrobieae, subtribe: Dendrobiinae, Genus Dendrobium section: Formosae. This species is found in Assam to Indo-China.
เอื้องคำ ( Dendrobium chrysotoxum )
ลักษณะทั่วไป: เป็นกล้วยไม้อิงอาศัย โดยมากพบบนคาคบไม้ ลำต้น โคนเล็กลำลูกกล้วยป่องตรงกลาง เป็นรูปกระสวย สูงประมาณ๑๕-๓๐ ซม. พื้นผิวลำลูกกล้วยมักเป็นร่องหรือ หลายร่อง มีสีเหลือง หรือบางครั้ง สีเหลืองเข้ม เจือน้ำตาลแดง ใบ เกิดที่ปลายรูปไข่ สีเขียวเข้ม มีประมาณ ๒-๕ใบ ใบยาวประมาณ๑๐-๑๕ ซม. ดอก ออกเป็นช่อ จากตาดอกบริเวณส่วนปลายลำลูกกล้วย ก้านดอกแข็ง มักห้อยโค้ง ลง หรือชี้ไปทางด้านข้าง ช่อดอกยาวประมาณ ๒๐-๓๐ ซม. กลีบดอกสีเหลืองสด มีแต้มสีเหลืองเข้มปนน้ำตาลเรื่อๆ อยู่ส่วนในของ กลีบปากบริเวณสองข้างของแผ่นกลีบปาก ( side lope ) ขนาดดอกประมาณ ๕ ซม. ฤดูดอก กุมภาพันธ์-พฤษภาคม
Uncifera obtusifolia, Lindl. 1858 (Kew)
เอื้องตะขอ Blunt-Leaf Uncifera Blunt-Leaf Uncifera is a hanging, small sized, tree-dwelling orchid with a stem enveloped by veined leaf sheaths and carrying flat, oblong-elliptic, unequally bilobed apically, rounded lobes, narrowing to the jointed base leaves. The plant blooms in the summer on a hairless, pendent, 5-7.5 cm long, densely many flowered inflorescence. Flowers are about 1.2-1.6 cm across, pale lemon-colored, at first greenish. Limb of upper lip is shorter than the obovate-oblong obscurely nerved sepals. Tip of lip is thickened, side lobes are flat. Column is very short, rostellum beaked. Blunt-Leaf Uncifera is found in Nepal, Eastern Himalayas, Thailand, Vietnam at elevations of 1000-1700.
กล้วยไม้ที่ภูหินร่องกล้า
เอื้องหมันแดง
Collabium formosanum Haya
Montane forest in Northern and Northeastern Thailand; 1,100 - 1,500 m alt. Flowering in June - September. Distribution: Myanmar, Taiwan and Vietnam.
กล้วยไม้ดิน มีเหง้าทอดเลื้อย ลำลูกกล้วยทรงกระบอก ใบ จำนวน 1 ใบ แผ่นใบพับจีบ รูปไข่แกมรูปใบหอก กว้าง 5-10 ซม. ยาว 10-20 ซม. ปลายใบเรียวแหลม ขอบใบหยักเป็นคลื่น ช่อดอก ออกที่ปลายหน่อยใหม่ แบบช่อกระจะ ยาว 10-12 ซม. จำนวน 5-10 ดอก ดอก บานเต็มที่กว้างประมาณ 2.5 ซม. สีเขียวอ่อน ปลายกลีบมีแต้งจุดสีม่วง กลีบปากสีขาว มีแต้มจุดสีม่วง กลีบเลี้ยงและกลีบดอกรูปใบหอกแกมขอบขนานแคบ ปลายกลีบแหลม กลีบปากรูปเกือบกลม แยกเป็น 3 พู หูกลีบปากรูปไข่เบี้ยว กลีบปากพูกลางรูปไข่กลับ ปลายกลีบกลม ขอบกลีบจักไม่เป็นระเบียบ กลางกลีบปากมีสัน เป็นแผ่น 2 สัน ยาวจากโคนถึงกลางกลีบ
อั้วเหลืองอำพัน บ้างก็ว่าชื่อ อั้วข้าวตอกพุ่มเหลือง
Calanthe densiflora Lindl. (Orchidaceae)
กล้วยไม้ดินหายากดอกสีอำพัน จากอุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า จังหวัดพิษณุโลก พบขึ้นเป็นกลุ่มในพื้นที่มีระบบนิเวศจำเพาะค่อนข้างชื้นแฉะ ระบบนิเวศจำเพาะนี้เป็นสิ่งที่ทุกคนต้องช่วยกันรักษาไว้ให้คงอยู่
ไม่เฉพาะอั้วเหลืองอำพันชนิดเดียว แต่ยังมีกล้วยไม้และพืชชนิดอื่น ๆ ที่หายากอีกมากมายที่ขึ้นอยู่ในบริเวณระบบนิเวศจำเพาะนี้
กล้วยไม้ดิน สูง 40-60 ซม. ลำลูกกล้วยขนาดเล็กเห็นไม่ชัด ใบ จำนวน 2-4 ใบ แผ่นใบพับจีบ รูปใบหอกถึงรูปรี กว้าง 2-6 ซม. ยาว 30-40 ซม. ปลายใบเรียวแหลม ช่อดอก ออกที่เหง้าใกล้ลำต้น แบบช่อกระจะ ทรงช่อกลมหรือกึ่งทรงกระบอก จำนวน 12-25 ดอก ดอก บานเต็มที่กว้าง 10-26 มม. สีเหลือง หูกลีบปากมีแต้มจุดสีแดง กลีบเลี้ยงรูปในหอกแกมรี กลีบดอกรูปใบหอกกลับ กลีบปากเชื่มติดกับโคนเส้าเกสร แผ่นกลีบปากแยกเป็น 3 พู กลีบปากพูกลางรูปสี่เหลี่ยม ตรงกลางมีสัน 2 สัน ปลายเว้าลึกเป็น 2 แฉก ปลายแฉกมน หูกลีบปากรูปสามเหลี่ยมแกมรูปไข่ ตั้งตรงโคนกลีบเป็นเดือยรูปทรงกระบอก ยาว 8.5-10 มม.
Found in northeastern India, Bhutan, Myanmar, China, Taiwan and Vietnam in broad leaved mixed forests and along streamsides and valleys at elevations of 1000 to 3000 meters as a medium to just large sized, cool to cold growing terrestrial with a wavy, fusiform, fibrous rhizome with roots widely spaced and giving rise to 2 to 3, plicate, prominently 5 veined below, narrowly elliptic to oblong-elliptic, acute to acuminate, narrowing into the grooved petiolate base leaves that blooms in the fall arising from the apex of the rhizome, short, globose-corymbose to cylindric, 4 to 8.4" [10 to 21 cm] long, densely many flowered inflorescence enveloped by tubular, inflated, avate, acute sheaths and carrying cauducous, elliptic-lanceolate, acute floral bracts.กล้วยไม้ที่เขาใหญ่
เอื้องกาบดอก
Pholidota imbricata Hook.
ชื่ออื่น เอื้องสายสร้อย เอื้องหางกระดิ่ง
Common rattlesnake orchid, Necklace orchid.
กล้วยไม้อิงอาศัย ลําลูกกล้วยรูปป้อม สีเขียว ผิวเนียน เรียบ เส้นผ่านศูนย์กลาง 2-4 ซม. สูง 3-8 ซม. ใบ แผ่ รูปรีแกม ขอบขนาน กว้าง 5-8 ซม. ยาว 20-25 ซม. ก้านใบยาว เรียวและแข็ง ดอก ออกเป็นช่อห้อยลงจากโคนกอ ก้านช่อดอกเรียวเป็นสาย ยาวได้ถึง 40 ซม. จํานวนดอกย่อยมากกว่า 40 ดอก มีใบประดับเป็นกาบสีน้ําตาล กลีบเลี้ยงและกลีบดอกสีขาวนวล ดอกบานเต็มที่กว้าง 1 ซม.
พบทั่วทุกภาค ตามป่าดิบชื้น ออกดอกช่วงเดือน พฤษภาคม-กรกฎาคม
Peristylus tentaculatus, (Lindl.) J.J.Sm. 1905 (Kew)
เอื้องนางตายเริงระบำ, เอื้องนางตายหนวดมังกร, งูเก็งกอง?
NORTHERN: Mae Hong Son, Chiang Mai, Chiang Rai (fide Seidenf., Dansk Bot. Ark. 31(3): 43. 1977), Nan, Lamphun, Lampang, Tak, Phitsanulok; NORTH-EASTERN: Loei; EASTERN: Nakhon Ratchasima; SOUTH-WESTERN: Kanchanaburi, Prachuap Khiri Khan; CENTRAL: Nakhon Nayok; SOUTH-EASTERN: Prachin Buri; PENINSULAR: Ranong.
Flowering shoots glabrous, (15–)25–70 cm tall. Foliage leaves 2–5, ranging from basal to cauline and scattered in the lower half of the stem, lanceolate-oblong, acute, mucronate, 5.2–17 by 1.2–2.9 cm. Sterile bracts 1–6, suberect or spreading, lanceolate, acuminate or acute, 0.9–2.3(–3) cm long. Inflorescence lax, few- to many-flowered; rachis (5–)8–24(–30) cm long; floral bracts broadly lanceolate, acuminate, 4.5–10 by 1.5–3 mm. Flowers 5–8 mm in diameter (labellum side lobes excluded), green or yellow-green, rarely whitish. Sepals elliptic-oblong, obtuse, occasionally mucronate; dorsal sepal erect, 3.2–5 by 1.5–2.2 mm; lateral sepals reflexed, 3.2–5.2 by 1–1.6 mm, sometimes rolled-in. Petals forming a hood with the dorsal sepal, elliptic, subacute or obtuse, 3.5–5 by 1.3–1.7 mm, basally connate with the labellum. Labellum 4–5.5 mm long, the hypochile and 3-lobed epichile separated by a prominent transversal ridge; midlobe lorate, 1.9–3(–3.6) by 0.6–1.2 mm; side lobes thread-like and forming a right angle with the midlobe, spreading or pointing upwards, 13–28 by 0.3–0.4 mm, often curled; spur globular, stalked, entire or apically bifid, 2.5–3.8(–4.3) mm long, 1–2.5(–4) mm thick. Column 1–1.5 mm long; stigma 1.2–1.4 mm long. Ovary (including pedicel) 5–8 mm long. Capsule not seen.
Bulbophyllum retusiusculum
Found in China, Nepal, eastern Himalayas, Assam India, Bhutan, Sikkim, Myanmar, Thailand, Malaysia, Laos, Vietnam, and Taiwan in evergreen lowland forests or primary montane forests at elevations of 500 to 3000 meters as a mini-miniature to miniature sized, warm to cold growing epiphytic or occasional lithophytic species with a creeping, branching rhizome with .4 to 1.2" [1 to 3 cm] between each slender, suberect to oblique, narrowly ovate-conical, weakly falcate psuedobulb carrying a single, apical, erect to suberect, arcuate, leathery, semi flexible to rigid, linear oblong, obtuse, coriaceous, gradually narrowing below into the channeled petiolate base leaf that blooms in the summer and fall on a basal, ascending to descending, slender, 5.6" [14 cm] long, 6 to 12 flowered, umbellate inflorescence with a few distant, tubular, lanceolate bracts and narrowly lanceolate, acuminate floral bracts and carrying an apical umbel of several simultaneously opening, color variable flowers.
เอื้องเหลืองพิศมร
Spathoglottis lobbii Lindl.
Spathoglottis, commonly known as purple orchids or 苞舌兰属 (bao she lan shu) is a genus of about fifty species of orchids in the family Orchidaceae. They are evergreen terrestrial herbs with crowded pseudobulbs, a small number of leaves and medium-sized resupinate flowers on an upright flowering stem. The sepals and petalsare all similar to each other and are white, yellow, pink or purple. Species of Spathoglottis are found from eastern and south-eastern Asia to Australia and some Pacific Islands.
เหลืองพิศมร หัวข้าวเหนียว Spathoglottis affinis de Vriese (Orchidaceae) กล้วยไม้ดินขึ้นตามลานหินที่ชื้นแฉะ อุทยานแห่งชาติภูลังกา จังหวัดนครพนม ช่อดอกแทงขึ้นมาจากหัวที่เป็นก้อนกลมเล็ก ๆ เหมือนก้อนข้าวเหนียว ดอกสีเหลืองสด มีประและแต้มสีม่วงแดง ในประเทศไทยพบกล้วยไม้สกุลเหลืองพิศมร 7 ชนิด อีก 6 ชนิดที่เหลือได้แก่
Spathoglottis aurea Lindl. พิศมรฮาลา พบที่ยอดพันสี่ ฮาลา-บาลา
Spathoglottis eburnea Gagnep. บานดึก ไส้ปลาข้อ พบทางเหนือและอีสาน
Spathoglottis gracilis Rolfe ex Hook. f. พิศมรนรา ตัวอย่างมีชิ้นเดียว เก็บโดย ดร.ชวลิต นิยมธรรม จากนราธิวาส
Spathoglottis hardingiana C. S. P. Parish & Rchb. f. ชมพูพิศมร พบมากทางภาคใต้
Spathoglottis plicata Blume ว่านจุก พบมากทางภาคใต้
Spathoglottis pubescens Lindl. บานจ้วน เดื้องดินลาว หรือเอื้องนวลจันทร์ พบมากทางเหนือและอีสาน
* ทีมสำรวจพรรณไม้ภูวัว-ภูลังกา
กล้วยไม้ที่คินาบาลู
กล้วยไม้ที่ภูกระดึง
Dendrobium formosum
เอื้องเงินหลวง
โกโมซุม
Dendrobium crystallinum Rchb.f.
Epiphytic orchid, sympodial; stems 30-60 cm long. Leaves lanceolate-elliptic, 8-10 by 2-2.5 cm. Inflorescences short, on the node, 1-3-flowered. Sepals and petals white with purplish-pink tint at tips; lip white with a yellow patch at the base to center. Flowering Feb.-May.
เอื้องข้าวตอกปากแหลม
Dendrobium cuspidatum Lindl.
Callista cuspidata (Lindl.) Kuntze; Dendrobium sarcanthum Lindl.; Callista sarcantha (Lindl.) Kuntze
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น